Wat moet ik als kunstenaar regelen?
Het auteursrecht blijft tot 70 jaar na het overlijden van de maker bestaan, het is daarom erg belangrijk dit goed voor je erfgenamen te regelen.
Wij adviseren altijd informatie over jouw specifieke situatie in te winnen bij een notaris. Hieronder volgt algemene informatie. Hieraan kunnen geen rechten ontleend worden.
Het erfrecht is vooral ingericht om de financiële nalatenschap te regelen. Ook is er ruimte voor spullen met een emotionele waarde. Dit is in veel gevallen ook voldoende. Als het om auteursrecht gaat is het echter ook belangrijk om na te denken over de zeggenschap (verbods- en toestemmingsrechten). De zeggenschap over wat er na je dood met je werk mag gebeuren is niet zo goed geregeld in het erfrecht. Het is daarom als kunstenaar extra belangrijk goed na te denken over je nalatenschap, zeker als sprake is van meerdere erfgenamen.
Er zijn verschillende onderdelen van je auteursrecht die je apart van elkaar kan regelen. Het gaat hierbij om exploitatierechten, volgrecht en je persoonlijkheidsrechten.
Het exploitatierecht geeft je de mogelijkheid om:
- het werk te verveelvoudigen of openbaar te maken
- toestemming te geven voor gebruik van het werk (licenties)
- je te verzetten tegen openbaarmaking van het werk door anderen
- wettelijke vergoedingen ten behoeve van gebruik van het werk te innen
- betalingen voor licenties te ontvangen
Houd er rekening mee dat als je je auteursrecht niet expliciet regelt door in een testament specifiek het auteursrecht te legateren (toe te wijzen) aan een of meerdere personen, het kan voorkomen dat je erfgenamen alleen eenmalig de financiële waarde van je auteursrecht ontvangen en wellicht geen zeggenschap krijgen over het gebruik van je werk. (Dit is bijvoorbeeld het geval als je partner na jouw overlijden hertrouwt en als eerste in het nieuwe huwelijk overlijdt; als er hier niets over geregeld is erft de nieuwe partner van je partner je auteursrechten en erven je eventuele kinderen alleen eenmalig de financiële waarde hiervan.)
Het volgrecht is het recht van de maker van een werk (of diens erfgenamen) op een percentage van de verkoopprijs bij doorverkoop van het werk. Vereisten hiervoor zijn:
- Het moet gaan om de doorverkoop van originele werken; het volgrecht is niet van toepassing op de eerste verkoop en het moet gaan om een werk dat door de maker zelf of op zijn gezag in een beperkte oplage is vervaardigd.
- De doorverkoopprijs bedraagt minimaal € 3.000 en er moet een professionele kunsthandelaar bij de verkoop betrokken zijn.
- De kunstenaar is niet meer dan 70 jaar geleden overleden.
In beginsel heeft degene die je auteursrecht erft recht op het volgrecht.
Persoonlijkheidsrechten zijn de rechten van de maker van het kunstwerk op:
- het recht van naamsvermelding,
- het recht zich te verzetten tegen openbaarmaking onder een andere naam,
- het recht zich te verzetten tegen wijzigingen van het werk door anderen, en
- het recht zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk.
Je kan met gebruikers van je werk afspreken dat je geen gebruik maakt van bepaalde rechten, zoals bijvoorbeeld het recht op naamsvermelding. Je kan echter geen afstand doen van je recht je te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk.
Let op! Anders dan je exploitatierecht en volgrecht, vervallen persoonlijkheidsrechten na je overlijden, tenzij je deze aan iemand anders overdraagt!
Overdracht van persoonlijkheidsrechten kan via het testament of een codicil.