Auteursrecht

Vrijwel elk werk dat een beeldend kunstenaar, fotograaf, architect, illustrator of ontwerper maakt, wordt beschermd door het auteursrecht. Op grond van dit recht kan de maker bepalen wat er met zijn werk gebeurt. De Auteurswet geeft hem daarvoor een aantal bevoegdheden. De maker beslist of een afbeelding van zijn werk in een publicatie kan worden opgenomen of op televisie of internet wordt vertoond. De maker mag zelf bepalen tegen welke voorwaarden hij toestemming verleent om zijn werk openbaar te maken of te verveelvoudigen. Bij het verlenen van toestemming mag hij een vergoeding vragen.

Overigens rust auteursrecht niet alleen op kunst van grote culturele waarde. Zolang er sprake is van enige originaliteit, dan is een werk al auteursrechtelijk beschermd. Na de dood van de maker gaat het recht over op de erfgenamen; pas zeventig jaar na zijn overlijden wordt het werk rechtenvrij. Om misverstanden te voorkomen: met ‘auteursrecht’ wordt hetzelfde bedoeld als met ‘copyright’. Ook ‘beeldrecht’ wordt vaak gebruikt voor auteursrecht op visuele werken. Deze term is gerelateerd aan de Stichting Beeldrecht, één van de organisaties die is opgegaan in Pictoright.

Auteursrecht en eigendomsrecht

Er is een belangrijk onderscheid tussen auteursrecht en eigendomsrecht. Als een bedrijf een schilderij koopt, krijgt dit bedrijf het eigendomsrecht op het doek, de verf en de lijst. Het auteursrecht blijft echter bij de maker. Het bedrijf mag bepalen waar het schilderij wordt opgehangen, maar de kunstenaar mag bepalen of het schilderij afgebeeld wordt op de omslag van een boek. Als het bedrijf bijvoorbeeld een afbeelding van het gekochte schilderij op de nieuwjaarskaart wil zetten, dan zal hiervoor eerst toestemming moeten worden gevraagd aan de kunstenaar. De eigenaar mag een werk wel ongevraagd tentoonstellen of te koop aanbieden.