Worden AI-creaties beschermd door het auteursrecht?
Over de auteursrechtelijke bescherming van werk gemaakt met behulp van of door AI wordt nog veel gediscussieerd.
De consensus in Europa lijkt op het moment dat AI-systemen mógelijk auteursrechtelijk beschermde output kunnen produceren, indien door de gebruiker aan aanvullende voorwaarden wordt voldaan. Zélf kunnen AI-systemen geen auteursrechthebbende zijn: Artificial Intelligence is nog niet zo ver ontwikkeld dat het zelf een drager van rechten kan zijn. De ontwikkelaar van het AI-systeem zal in de meeste gevallen ook niet de auteursrechthebbende op de output zijn, maar mogelijk wel de rechthebbende op het werkingssysteem of de code achter de AI.
In sommige gevallen kan de gebruiker van een AI-systeem, degene die het systeem de opdracht geeft om iets te ontwikkelen, wél auteursrechtelijke bescherming verkrijgen over diens AI(-geassisteerde) creaties. Dat kan het geval zijn wanneer er voldoende creatieve keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld bij het kiezen van de trainingsdata (wanneer niet van een bestaand systeem met een vaste database gebruik wordt gemaakt) of van de instructies die aan het systeem worden gegeven. Denk hierbij aan een situatie waarin een persoon een concept ontwikkelt en daarvoor een heel originele ‘prompt’ (opdracht voor het systeem) invoert. Hierbij kan deze persoon mogelijk voldoende creatieve keuzes maken om voor bescherming in aanmerking te komen. In zulke gevallen wordt het AI-systeem in feite gebruikt als een soort ‘tool’, zoals je ook een kwast of bijvoorbeeld Photoshop gebruikt. Het zal echter in weinig gevallen voorkomen dat de ‘prompt’ alleen voldoende is voor bescherming. Wel kan bijvoorbeeld nog door voldoende creatieve nabewerking van de AI-output alsnog bescherming worden verkregen door de bewerker. Hoe dit bewijsrechtelijk echter in elkaar zou moeten zitten, daarover is nog discussie.
Indien een AI-creatie echter zonder relevante menselijke creatieve inbreng tot stand is gekomen, kan voor deze output geen beroep worden gedaan op het auteursrecht.
Wil je meer weten over hoe verantwoord om te gaan met AI in je artistieke praktijk, dan kun je bijvoorbeeld kijken naar de White Paper van de BNO over dit onderwerp.